당신은 주제를 찾고 있습니까 “program terapii logopedycznej dla dziecka upośledzonego w stopniu umiarkowanym – Metody terapii logopedycznej – od teorii do praktyki“? 다음 카테고리의 웹사이트 you.foci.com.vn 에서 귀하의 모든 질문에 답변해 드립니다: you.foci.com.vn/blog. 바로 아래에서 답을 찾을 수 있습니다. 작성자 Nowa Era 이(가) 작성한 기사에는 조회수 11,257회 및 좋아요 160개 개의 좋아요가 있습니다.
Table of Contents
program terapii logopedycznej dla dziecka upośledzonego w stopniu umiarkowanym 주제에 대한 동영상 보기
여기에서 이 주제에 대한 비디오를 시청하십시오. 주의 깊게 살펴보고 읽고 있는 내용에 대한 피드백을 제공하세요!
d여기에서 Metody terapii logopedycznej – od teorii do praktyki – program terapii logopedycznej dla dziecka upośledzonego w stopniu umiarkowanym 주제에 대한 세부정보를 참조하세요
RETRANSMISJA WEBINARIUM ROZPOCZYNA SIĘ OD 5:30.
Webinarium z dr Anną Walencik-Topiłko
Tematyka webinarium: w logopedii funkcjonuje duży zakres metod wykorzystywanych w terapii – część z nich pełni rolę podstawową, część wspomagającą w działaniu specjalistycznym. O ich doborze i proporcjach decyduje rodzaj i stopień zaburzenia komunikacji językowej, jego etiologia, wiek pacjenta, ale też i wiedza oraz możliwości samego logopedy. Specjalista musi wykazać się biegłą znajomością metod, aby zaproponować optymalny plan terapii. Powinien również w sposób klarowny i przejrzysty metody te tłumaczyć i stosować – tak, by sam pacjent i jego bliscy współuczestniczyli efektywnie w procesie terapeutycznym.
Zapraszam na prelekcję, w której odniosę się do omawianych w metodyce logopedycznej metod terapii – podzielę się również swoim doświadczeniem zdobytym przy ich stosowaniu.
Gość webinarium: Anna Walencik-Topiłko
Doktor nauk humanistycznych, uniwersytecki pracownik naukowo-dydaktyczny.
Od ponad dwudziestu lat zajmuje się logopedią zarówno teoretycznie, jak i praktycznie.
Prowadzi praktykę logopedyczną w zakresie diagnozy i terapii różnych zaburzeń komunikacji językowej.
Trener na warsztatach i szkoleniach dla nauczycieli i terapeutów z zakresu logopedii i logorytmiki, jak też dla różnych grup zawodowych z zakresu wystąpień publicznych, komunikacji językowej i emisji głosu.
program terapii logopedycznej dla dziecka upośledzonego w stopniu umiarkowanym 주제에 대한 자세한 내용은 여기를 참조하세요.
Plan terapii logopedycznej dla dziecka z …
bajki terapeutyczne; • „Uczę się z Mozartem”. Pomoce dydaktyczne: • lustro logopedyczne, • pomoce do ćwiczeń oddechowych (waciki, słomki, …
Source: www.edukacja.edux.pl
Date Published: 10/25/2021
View: 7665
Program indywidualnych zajęć logopedycznych kształtujących …
Program indywualnych zajęć logopedycznych kształtujących mowę dla ucznia niepełnosprawnego intelektualnie w stopniu umiarkowanym w II klasie gimnazjum.
Source: soswnr1.szkolna.net
Date Published: 2/26/2021
View: 3334
diagnoza i terapia mowy dzieci upośledzonych umysłowo
Mowa dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim rozwija się z pewnym … jak i program terapii logopedycznej (kierunek terapii, orientacyjny czas jej …
Source: poradnik-logopedyczny.pl
Date Published: 8/10/2021
View: 3432
specyfika postępowania logopedycznego z dziećmi …
terapia plastyką, … nad poprawą mowy dziecka upośledzonego umysłowo. … Istotnym w pracy logopedycznej z dzieckiem niepełnosprawnym intelektualnie jest …
Source: logopeda.org.pl
Date Published: 9/30/2022
View: 7593
Program zajęć z zakresu korygowania wad wymowy
Program zajęć skierowany jest do uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim, u których stwierdzono wady wymowy.
Source: pedagogika-specjalna.edu.pl
Date Published: 6/15/2022
View: 7115
Terapia logopedyczna ucznia z niepełnosprawnością …
Terapia logopedyczna ucznia z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu … mowy dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym, …
Source: docplayer.pl
Date Published: 12/4/2022
View: 4980
Terapia logopedyczna w procesie rewalidacji dzieci …
jednostkami upośledzonymi umysłowo w różnym stopniu (lekkim, umiar … Podstawowe informacje o programie Kompleksowej Terapii Logopedycznej.
Source: bazhum.muzhp.pl
Date Published: 12/7/2022
View: 8866
PROGRAM PRACY LOGOPEDYCZNEJ 2017/2018
korekcji mowy, pokaz ćwiczeń, informowanie opostępach. Diagnoza logopedyczna. Warunkiem prawłowego przebiegu terapii logopedycznej w każdym zaburzeniu mowy.
Source: zspleknica.info
Date Published: 10/17/2021
View: 105
주제와 관련된 이미지 program terapii logopedycznej dla dziecka upośledzonego w stopniu umiarkowanym
주제와 관련된 더 많은 사진을 참조하십시오 Metody terapii logopedycznej – od teorii do praktyki. 댓글에서 더 많은 관련 이미지를 보거나 필요한 경우 더 많은 관련 기사를 볼 수 있습니다.
주제에 대한 기사 평가 program terapii logopedycznej dla dziecka upośledzonego w stopniu umiarkowanym
- Author: Nowa Era
- Views: 조회수 11,257회
- Likes: 좋아요 160개
- Date Published: 실시간 스트리밍 시작일: 2018. 6. 26.
- Video Url link: https://www.youtube.com/watch?v=GZvu3L_hy9k
Plan terapii logopedycznej dla dziecka z niepełnosprawnością intelektualną
Cele szczegółowe:
1) budowanie przyjaznej atmosfery sprzyjającej zabawie i nauce, wykorzystującej elementy relaksacji oraz rozwijanie poczucia bezpieczeństwa;
2) rozwijanie świadomej kontroli słuchowej własnej mowy przez dziecko;
3) kształtowanie umiejętności wykorzystywania prawidłowego toru oddechowego;
4) rozwijanie funkcji fizjologicznych w obrębie aparatu artykulacyjnego, takich jak prawidłowe gryzienie, żucie oraz sposób połykania, rzutujących w sposób bezpośredni na sposób wypowiadania dźwięków mowy;
5) usprawnienie kinestezji artykulacyjnej, ze szczególnym uwzględnieniem motoryki narządu mowy;
6) rozwijanie umiejętności właściwego różnicowania podobnie brzmiących dźwięków za pomocą słuchu fonematycznego;
7) kształtowanie prawidłowych nawyków artykulacyjnych;
Metody pracy
• ćwiczenia oddechowe.
• ćwiczenia fonacyjne
• ćwiczenia narządów artykulacyjnych
a) ćwiczenia mięśni twarzy – zabawy mimiczne,
b) ćwiczenia warg – ćwiczenia pojedynczych układów,
c) ćwiczenia języka,
• ćwiczenia rytmizujące,
• ćwiczenia słuchu fonematycznego,
• techniki relaksacyjne;
• bajki terapeutyczne;
• „Uczę się z Mozartem”.
Pomoce dydaktyczne:
• lustro logopedyczne,
• pomoce do ćwiczeń oddechowych (waciki, słomki, karteczki, świeczki),
• książki,
• karty pracy indywidualnej,
• wiersze i wierszyki,
• gry, układanki, puzzle, memo,
• odtwarzacz CD i płyty.
I. Przebieg i realizacja programu:
1. Wstępna diagnoza logopedyczna.
2. Szczegółowa diagnoza logopedyczna (w oparciu o proste narzędzia diagnozujące:
• orientacyjne badanie słuchu fizycznego,
• badanie i ocena funkcji fizjologicznych w obrębie aparatu artykulacyjnego (gryzienie, żucie, połykanie),
• badanie poziomu roziomu rozumienia poleceń słownych: prostych i złożonych,
• badanie mowy ekspresywnej,
• badanie słuchu fonematycznego przy użyciu kwestionariuszy obrazkowych (kwestionariusz słowno-obrazkowy G. Demel oraz kwestionariusz I. Styczek),
• badanie zasobu leksykalnego, gramatycznego i semantycznego;
3. Ćwiczenia w rozumieniu mowy:
• „kąpiel słowna“ – rozwijanie słownictwa biernego,
• pojedyncze słowa,
• zdania pojedyncze i złożone,
• zastosowanie prostych i złożonych wyrażeń przyimkowych,
• wypowiedzi ustne (ćwiczenia z zabawkami, obrazkami, grami, w tym sadzielnie wykonanymi wg metody E. Gruszczyk-Kolczyńskiej).
4. Ćwiczenia w nadawaniu mowy:
• rozwijanie słownictwa czynnego,
• ćwiczenia w budowaniu wypowiedzi na temat obrazka,
• dobieranie obrazków pasujących do dużej ilustracji (np. „Popatrz, opowiedz, ułóż“) i budowanie wypowiedzi uzasadniających wybór,
• układanie i omawianie historyjek obrazkowych,
• zabawy z wierszykami,
• zabawy z bajkami logopedycznymi,
• piosenki (w tym z elementami ruchowymi),
• zabawy logorytmiczne i inne.
5. Ćwiczenia usprawniające motorykę narządów mowy:
• usprawnianie języka, warg, policzków, żuchwy, podniebienia miękkiego,
• usprawnianie funkcji żucia, gryzienia i połykania.
• ćwiczenia poszczególnych układów artykulacyjnych przed lustrem.
6. Ćwiczenia oddechowe:
• ćwiczenia kształtujące prawidłowy tor wydechu,
• ćwiczenia fonacyjne – kontrolowanie siły i długości oddechu.
7. Korekcja nieodpowiednich nawyków artykulacyjnych i związanych z nimi wad wymowy:
• wywołanie prawidłowego brzmienia głowski,
• utrwalanie głoski w sylabach, wyrazach, związkach wyrazowych, zdaniach,
w wierszykach i piosenkach, w wypowiedziach kierowanych oraz w mowie spontanicznej.
8. Prowadzenie zajęć dla rodziców oraz indywidualnych spotkań i rozmów z rodzicami. Prowadzenie zajęć dla nauczycieli oraz bieżące przekazywanie wskazówek nauczycielom pracującym z dzieckiem.
II. Przewidywane efekty:
Realizowany program terapii logopedycznej przeznaczonej dla dziecka niepełnosprawnego intelektualnie ma na celu poprawienie kompetencji komunikacyjnej dziecka. W wyniku podjętych w ramach planu działań zakłada się, że:
• uczeń będzie chętnie uczestniczył w zajęciach, umożliwiających mu komunikowanie się słowne;
• uczeń osiągnie sprawność artykulacyjną umożliwiającą komunikowanie własnych potrzeb oraz porozumiewanie się z otoczeniem;
• kompetencja komunikacyjna dziecka pozwoli na odpowiednie funkcjonowanie
w społeczeństwie w tym grupie rówieśniczej, porozumiewanie się z otoczeniem poprzez nadawanie i odbieranie zrozumiałych dla rozmówcy komunikatów oraz adekwatnej oceny i interpretacji zdarzeń, wypowiedzi i obserwowanych zjawisk;
• poprawa wyrazistości artykulacyjnej zaburzonych głosek ułatwi rozumienie nadawanych przez ucznia komunikatów, co powinno korzystnie wpłynąć na relacje rówieśnicze oraz usprawnić pracę dydaktyczną z dzieckiem poza gabinetem logopedycznym, zarówno w klasie szkolnej jak i w środowisku domowym.
Terapia logopedyczna dziecka niepełnosprawnego z racji swojej specyfiki jest praca bardzo wymagającą. Prowadząc ją, trzeba mieć stale na uwadze dobro dziecka. Dlatego też wszelkie modyfikacje modyfikacje niniejszego planu powinny być traktowane jako zupełnie normalne. Dostosowanie metod i form pracy do aktualnych możliwości psychofizycznych dziecka wymaga od logopedy kreatywności i elastyczności. Dodatkowo zmusza niejako do poszukiwań coraz to nowych metod i rozwiązań uatrakcyjniających tok pracy, nieujętych
w powyższym planie.
Poradnik-Logopedyczny.pl :: Interdyscyplinarny serwis logopedyczny ::
OLIGOFAZJA – diagnoza i terapia mowy dzieci upośledzonych umysłowo
Zaburzenia mowy » Rozpoznanie i terapia » OLIGOFAZJA – diagnoza i terapia mowy dzieci upośledzonych umysłowo
Oligofazja – termin odnosi się do mowy osób upośledzonych umysłowo. To zaburzenie mowy występujące u dzieci (dorosłych) upośledzonych umysłowo.
Mowa charakteryzuje się ubogim słownictwem, licznymi agramatyzmami i dysgramatyzmami, ograniczoną umiejętnością budowania zdań oraz wadliwą artykulacją. Mowa często jest cicha i monotonna bez odpowiedniej intonacji oraz akcentów logicznych, a tempo jej bywa zwolnione lub przyspieszone, niekiedy występuje echolalia (powtarzanie). Więcej na ten temat w dalszej części opracowania.
Upośledzenie umysłowe wiąże się z niedorozwojem wyspecjalizowanych struktur mózgowych odpowiedzialnych za przebieg złożonych procesów psychicznych, w których zachowane są bardziej elementarne czynności. Zaburzenie to charakteryzuje nieprawidłowy przebieg takich procesów intelektualnych, jak: wnioskowanie, uogólnianie, abstrahowanie, czy zapamiętywanie, itp. W efekcie tych zakłóceń dochodzi do zaburzeń wszelkich form zachowań werbalnych, które zależą od poziomu tych zdolności.
Stopień niedorozwoju mowy, co potwierdzają liczne badania, rośnie wprost proporcjonalnie do stopnia upośledzenia umysłowego. Oznacza to, że im głębszy jest deficyt intelektualny, tym większe upośledzenie myślenia abstrakcyjnego i opóźnienie rozwoju mowy. Niezależnie od stopnia upośledzenia umysłowego, dzieci nim obciążone opanowują ograniczony kod językowy. Rozmiar tego ograniczenia zależy od głębokości niedorozwoju.
Poziom opanowania mowy zależy między innymi od:
możliwości intelektualnych dziecka,
środowiska i sposobów wychowania językowego,
motywacji dziecka do porozumiewania się z innymi,
poziomu lęku komunikacyjnego,
osobowości,
temperamentu, itd.
Dlatego też nie można mówić o cechach mowy wspólnych dla wszystkich stopni upośledzenia. Nawet w obrębie danej grupy, np. wśród dzieci z lekkim stopniem upośledzenia, obserwuje się duże zróżnicowanie zjawisk logopedycznych, które najczęściej dotyczy aspektu ilościowego. U osób upośledzonych umysłowo występuje też różne nasilenie tych samych zjawisk logopedycznych. Przykładowo, gdy bierzemy pod uwagę zaburzenia artykulacji, to w przypadku upośledzenia w stopniu lekkim najczęściej występują pojedyncze wady artykulacyjne, a przy upośledzeniu w stopniu umiarkowanym mogą to już być znacznie poważniejsze zaburzenia artykulacyjne. Istotą nie jest jednak to, ile i jakie zjawiska logopedyczne obserwuje się w mowie dzieci upośledzonych umysłowo, lecz to, na ile utrudniają im one komunikowanie się z innymi ludźmi. A zatem, nie jest ważne, ile dziecko przyswoi sobie słów, ale to, czy słowa pozwolą mu na przekazanie jego intencji i osiągnięcie celu wypowiedzi. Właśnie takie podejście powinno wyznaczać kierunek oraz cel terapii, którym jest optymalne usprawnienie procesu komunikacji, by dziecko zaspokajało potrzebę porozumiewania się z innymi.
Modele rozwoju mowy osób upośledzonych umysłowo
Istnieją dwa zasadnicze modele rozwoju mowy osób upośledzonych umysłowo. Pierwszy dotyczy osób lekko upośledzonych umysłowo, drugi – jednostek głębiej upośledzonych.
Model rozwoju mowy osób lekko niedorozwiniętych umysłowo nie różni się zasadniczo od modelu rozwoju mowy osób z normą intelektualną, gdyż:
biologiczne podstawy rozwoju mowy są w obu tych grupach podobne,
mechanizm odbioru wypowiedzi słownych (rozumienie) i mechanizm formowania wypowiedzi słownych (mówienie) jest taki sam u osób lekko upośledzonych umysłowo i normalnych,
rozwój mowy w ontogenezie przebiega u jednych i drugich według tych samych etapów,
jedni i drudzy opanowują ten sam język, ale nie na tym samym poziomie,
między sprawnością językową osób lekko upośledzonych umysłowo i osób z normą intelektualną nie ma różnic jakościowych, ale występują różnice ilościowe.
Natomiast model rozwoju mowy osób głębiej upośledzonych umysłowo różni się zasadniczo od modelu rozwoju mowy osób normalnych, ponieważ:
jednostki głębiej niedorozwinięte mają ewidentny deficyt biologicznego mechanizmu rozwoju mowy,
osoby te różnią się od jednostek w normie umysłowej pod względem ilości i jakości przeprowadzanych operacji językowych,
rozwój mowy osób głębiej upośledzonych jest autonomiczny, żaden bowiem etap tego rozwoju nie stanowi pełnego powielenia analogicznego stadium rozwoju jednostek pełnosprawnych umysłowo,
na każdym z tych etapów (wyrazu, zdania, wypowiedzi) dzieci głębiej niedorozwinięte ponoszą ewidentne straty, które są nie do wyrównania. W wyniku ich kumulowania się kształtuje się język mocno ograniczony, ze specyficzną składnią, semantyką i fonologią (za: Tarkowski Z.).
Diagnoza logopedyczna
Specyfika zaburzenia mowy zwanego OLIGOFAZJĄ powoduje, że w postępowaniu diagnostycznym powinniśmy uzyskać informacje w zakresie:
jakości zachowań werbalnych dziecka,
stopnia opóźnienia rozwoju mowy,
patologicznych zjawisk językowych występujących w mowie dziecka, które uniemożliwiają, lub utrudniają porozumiewanie się z otoczeniem.
W każdym indywidualnym przypadku należy ustalić, co dla danego dziecka jest podstawowym problemem utrudniającym lub uniemożliwiającym komunikację językową (np. ubogie i mało zróżnicowane słownictwo, zaburzenia artykulacji, dysgramatyzm, poważne opóźnienie rozwoju wszystkich aspektów mowy). Zakłócenie procesu porozumiewania może u każdego upośledzonego dziecka przejawiać się w inny sposób i różny może być stopień złożoności obserwowanych zaburzeń mowy (mówienia i rozumienia mowy). Dlatego też zasadniczym celem diagnozy logopedycznej jest ustalenie, w jakim kierunku powinna zmierzać terapia logopedyczna.
Przebieg badania logopedycznego dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim
Mowa dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim rozwija się z pewnym opóźnieniem w stosunku do dzieci z normą intelektualną i jest to jeden z pierwszych objawów nieprawidłowości rozwojowych. Ponieważ opóźnienie to może być symptomem zaburzeń o różnej etiologii, obserwowane objawy nie wskazują jednoznacznie, że podłożem zaburzeń rozwoju mowy jest upośledzenie umysłowe. Ale gdy logopeda jest osobą pierwszego kontaktu diagnozę logopedyczną musi prowadzić zgodnie z uniwersalną procedurą badawczą, według schematu:
Etap I. Określenie problemu poprzez:
1. Badania wstępne obejmujące wywiad, obserwację i orientacyjne badanie mowy.
2. Badania uzupełniające.
Etap II. Sformułowanie hipotez:
3. Badania podstawowe: badanie rozumienia, badanie mówienia, badanie sprawności komunikacyjnej.
4. Badania specjalistyczne.
Etap III. Weryfikacja hipotez
Etap I – Badania wstępne
Rozpoczyna się od przeprowadzenia szczegółowego wywiadu z matką dziecka. Wywiad ma dostarczyć informacji:
o przebiegu ciąży i porodu (zwraca się uwagę na te informacje, które mogłyby sugerować fakt uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego dziecka),
dotyczących występowania w rodzinie przypadków zaburzeń rozwojowych (np. upośledzenia umysłowego, głuchoty, opóźnienia rozwoju mowy),
o warunkach materialno-bytowych oraz zdrowiu rodziny (ze szczególnym uwzględnieniem chorób psychicznych, neurologicznych, alkoholizmu itp.),
o przebiegu rozwoju psychomotorycznego dziecka (tu zwraca się uwagę na rozwój motoryki) i rozwój mowy (kiedy zaczęło gaworzyć, mówić proste wyrazy), czy w zwykłym czasie opanowało czynności samoobsługowe, czy umie sobie samodzielnie zorganizować zabawę, czy przejawia tzw. sztywność myślenia i stereotypię zachowań (np. czy zawsze bawi się ulubionymi przedmiotami w jednakowy sposób; czy w określonych sytuacjach zawsze reaguje tak samo, bez względu na kontekst sytuacyjny itp.) oraz czy sprawia kłopoty natury wychowawczej,
o przebytych chorobach i urazach fizycznych lub psychicznych,
o warunkach rozwoju i wychowania dziecka (by wykluczyć deprywację środowiskową),
czy dziecko było konsultowane z innymi specjalistami, czy były już przeprowadzane jakieś badania specjalistyczne,
jakie ma dziecko dotychczasowe doświadczenia w kontakcie z innymi specjalistami.
Obserwacja dotyczy ogólnych reakcji i zachowań dziecka, ze szczególnym uwzględnieniem zachowań werbalnych. Dobrze jest obserwować dziecko w sytuacjach stwarzających mu możliwość spontanicznego zachowania, bo tylko w takich warunkach można poznać naturalne reakcje werbalne i lepiej zorientować się w faktycznym poziomie jego rozwoju.
Orientacyjne badanie mowy ma na celu wstępne rozpoznanie poziomu rozumienia mowy badanego. A zatem ustalenie:
czy słaba reakcja na kierowane do niego komunikaty jest wynikiem braku rozumienia, czy przejawem zaburzeń w nadawaniu;
czy reakcje na komunikaty werbalne są adekwatne i czytelne dla otoczenia;
czy poziom rozumienia jest odpowiedni do poziomu nadawania.
Należy też zwrócić szczególną uwagę na jakość wypowiedzi dziecka, na ich stronę gramatyczną, artykulacyjną i leksykalną.
Wprawiony logopeda już po badaniach wstępnych potrafi ogólnie określić, z jakim problemem logopedycznym ma do czynienia. Jednakże w celu zyskania pełnego obrazu zjawiska i jego przyczyn, by potwierdzić swoje wstępne przypuszczenia, wykonuje badania uzupełniające i podstawowe.
Badania uzupełniające mające na celu ocenę stanu i sprawności aparatu artykulacyjnego, fonacyjnego i oddechowego, a także innych funkcji związanych z mową (przede wszystkim funkcji słuchowych). Do badań tych należą:
badanie stanu i sprawności aparatu artykulacyjnego,
badanie kinestezji mowy,
badanie słuchu fonematycznego,
orientacyjne badanie słuchu i pamięci słuchowej.
II etap – Formułowanie hipotez
Badania podstawowe. W trakcie postępowania diagnostycznego należy zwrócić uwagę na charakterystyczne cechy zachowań komunikacyjnych osób upośledzonych umysłowo.
Badania zdolności rozumienia. Zaburzenia rozumienia (aspektu semantycznego wypowiedzi) występują u dzieci głuchych, chorych psychicznie, z afazją percepcyjną i upośledzonych umysłowo. Dlatego też trzeba przywiązać dużą wagę do tego badania, gdyż pozwoli ono na zawężenie obszaru poszukiwań. Rozwój percepcji mowy u dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim jest tylko nieco opóźniony. Od rozwoju dzieci z normą intelektualną różni się jedynie tym, że dziecko upośledzone w analogicznym wieku (np. trzech lat) rozumie mniej pojęć, mniej słów określających stosunki czasowo-przestrzenne oraz oceniających czy wartościujących. Różnice dotyczą aspektu ilościowego, a nie jakościowego. W związku z tym badanie to powinno się skoncentrować na ocenie ilościowej. Badanie nadawania mowy również polega na ilościowej ocenie różnych aspektów mowy.
Badanie zasobu leksykalnego (słownik dziecka). Dzieci upośledzone umysłowo w stopniu lekkim rozumieją więcej słów niż ich używają, podobnie jak dzieci z normą intelektualną, ale w stosunku do dzieci z normą cechuje je uboższy zasób słownictwa, przy czym dotyczy to głównie pojęć abstrakcyjnych. Trudność sprawia im używanie pojęć nadrzędnych, kategoryzujących zjawiska (np. przedmioty gospodarstwa domowego, naczynia, przybory toaletowe), nazywających emocje i uczucia (np. cierpię, czuję itp.), a spośród różnych części mowy – stosowanie przymiotników i przysłówków jako jednych z najbardziej abstrakcyjnych części mowy.
Badanie aspektu gramatycznego i semantycznej strony wypowiedzi. Dzieci upośledzone w stopniu lekkim budują zdania stosunkowo poprawne pod względem gramatycznym, ale – w porównaniu z mową dzieci normalnie rozwijających się – ich konstrukcje zdaniowe cechuje większa ilość (nie jakość) błędów gramatycznych. Błędy te występują częściej w zdaniach złożonych niż pojedynczych. Wraz z wiekiem dzieci upośledzonych umysłowo liczba tych błędów się zmniejsza. Ponadto nieadekwatnie używają słów, głównie ze względu na brak umiejętności uogólniania.
Badanie aspektu artykulacyjnego. W przypadku dzieci z lekkim upośledzeniem umysłowym obserwuje się różne zaburzenia fonetycznej strony języka. Na skutek deformacji, elizji, substytucji, uproszczeń grup spółgłoskowych, mylenia głosek zbliżonych brzmieniowo, nie dopowiadania słów – występują zniekształcenia fonetycznej budowy wyrazów.
Badanie artykulacji powinno doprowadzić do usystematyzowania informacji na temat sposobów realizacji poszczególnych dźwięków. Na tym etapie postępowanie badawcze powinno już dać ogólne wyobrażenie o poziomie umiejętności językowych, co wyznacza zarówno cel, jak i program terapii logopedycznej (kierunek terapii, orientacyjny czas jej trwania, przewidywania efektów).
Badanie sprawności komunikacyjnej. W badaniu szerzej pojętej sprawności komunikacyjnej należy szczególną uwagę zwrócić na językową sprawność sytuacyjną. Wyraża się ona umiejętnością posługiwania się językiem w konkretnych sytuacjach społecznych, np. umiejętność zachowania się w sklepie, urzędzie, itp. miejscach.
Drugą ważną zdolnością jest językowa sprawność społeczna, która u dzieci upośledzonych nie zawsze wykształca się w dostatecznym stopniu. Dzieci te nie potrafią np. zachować dystansu wobec osób dorosłych, traktując je jak rówieśników. Zaburzone jest też wykształcanie się językowej sprawności pragmatycznej, albowiem dzieci upośledzone mają dużą trudność rozumienia pojęć wartościujących i określających stany i uczucia (np. dziecko zamiast prosić żąda, co może uniemożliwić osiągnięcie celu).
W przypadku dzieci upośledzonych badanie w warunkach gabinetowych często nie daje obrazu faktycznego poziomu rozwoju mowy dziecka, stąd za najbardziej wartościowe diagnostycznie uważa się warunki w jego naturalnym środowisku (w domu, szkole, przedszkolu) – uzyskuje się bardziej wiarygodne wyniki badań.
Badania specjalistyczne. W celu upewnienia się o słuszności podejrzeń, co do tego, że obserwowane zjawisko wywołane jest upośledzeniem umysłowym – logopeda może skierować dziecko na wnikliwe badania psychologiczne i neurologiczne.
III etap – Weryfikacja hipotez
Po uzupełnieniu materiału diagnostycznego o wyniki badań specjalistycznych, negujących lub potwierdzających hipotezę, co do rodzaju i przyczyn zaburzenia mowy, opracowuje się szczegółowy program terapii, który przede wszystkim ukierunkowany jest na:
stymulowanie rozwoju mowy dziecka,
doskonalenie wymowy już ukształtowanej,
korygowanie występujących nieprawidłowości (w razie potrzeby).
Cechy mowy osób z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym i znacznym.
Zdaniem Z. Tarkowskiego wraz z pogłębianiem się upośledzenia umysłowego obserwuje się pewną prawidłowość – skracanie długości wypowiedzi, ubożenie struktury wypowiedzi, słownictwa (zmniejsza się liczba używanych części mowy). Występuje coraz więcej zdań z błędami składniowymi i z dysgramatyzmami; zdania złożone są zastępowane zdaniami prostymi i niekompletnymi (formułowanymi głównie w czasie teraźniejszym z pominięciem innych czasów). Zmiany wynikające ze stopnia upośledzenia dotyczą nie tylko aspektu ilościowego, lecz również jakościowego. Prawidłowość ta (proporcjonalność stopnia upośledzenia mowy do stopnia upośledzenia umysłowego) dotyczy również niżej przedstawionych cech:
obserwuje się zwolnione tempo mowy, często zaburzona jest jej płynność (objawowo przypominająca jąkanie),
mowa jest bełkotliwa, artykulacja wyraźnie zamazana,
występują trudności w posługiwaniu się swobodną mową, a wypowiedziom często towarzyszą gesty wspomagające,
mowa może być ograniczona do zdań dwuwyrazowych lub tylko do kilku słów,
zasób leksykalny jest ubogi,
obserwuje się brak przenoszenia doświadczeń w analogicznej sytuacji (za: Tarkowski Z.).
Więcej na ten temat w artykule: Charakterystyka mowy osób upośledzonych umysłowo.
Przebieg badania logopedycznego osób z poważniejszym stopniem upośledzenia umysłowego
Diagnoza logopedyczna ma w tym przypadku na celu stwierdzenie, w jakim stopniu są zaburzone sprawności językowe, składające się na sprawność komunikacyjną (zakres i głębokość zaburzeń mowy). Logopeda zmierza do określenia, czy pacjent sobie radzi, czy mówi, czy i jakie podejmuje próby kontaktu werbalnego; czy pacjent w ogóle rozumie mowę innych i czy jest w stanie porozumiewać się z otoczeniem. Diagnozę prowadzi według poniższego schematu postępowania:
I. Określenie problemu
1. Badania specjalistyczne.
2. Badania wstępne: wywiad, obserwacja, orientacyjne badanie mowy.
II. Sformułowanie hipotez
3. Badania podstawowe: badanie rozumienia i badanie nadawania mowy.
4. Badania uzupełniające.
III. Weryfikacja hipotez
I etap – Określenie problemu
Badania specjalistyczne. Upośledzenie umysłowe w stopniu umiarkowanym i znacznym diagnozuje psycholog i on właśnie kieruje upośledzonego pacjenta do logopedy w celu objęcia go terapią zaburzeń komunikacji.
Badania wstępne obejmują te same elementy (wywiad, obserwację i orientacyjne badanie mowy) oraz taki sam tok postępowania jak w przypadku dzieci z lekkim upośledzeniem umysłowym.
II etap – Formułowanie hipotez
Badanie podstawowe obejmuje: badanie rozumienia i nadawania mowy.
Badanie rozumienia mowy
Im głębszy stopień upośledzenia umysłowego, tym mniejsza zdolność rozumienia mowy. Wiąże się to z faktem, że upośledzeni słabo różnicują i zapamiętują dźwięki mowy i są nastawieni bardziej na odbiór informacji przekazywanych kanałem niewerbalnym niż werbalnych. Badanie to przeprowadza się:
na poziomie pojedynczych słów – ocena umiejętności rozpoznawania nazw przedmiotów: sprzętów, naczyń, narzędzi, ubiorów itp., a także czynności i zjawisk otaczającego świata);
– ocena umiejętności rozpoznawania nazw przedmiotów: sprzętów, naczyń, narzędzi, ubiorów itp., a także czynności i zjawisk otaczającego świata); na poziomie prostych połączeń słownych i zdań złożonych – bada się rozumienie poprzez zapamiętywanie i wykonywanie ustnych prostych poleceń słownych, próśb i pytań. Jeśli próba ta wypadnie pozytywnie, to kontynuuje się badanie na poziomie zdań złożonych.
– bada się rozumienie poprzez zapamiętywanie i wykonywanie ustnych prostych poleceń słownych, próśb i pytań. Jeśli próba ta wypadnie pozytywnie, to kontynuuje się badanie na poziomie zdań złożonych. ocena koncentracji uwagi – diagnoza logopedyczna powinna także zawierać ocenę stopnia koncentrowania przez pacjenta uwagi na wypowiedziach ustnych.
Badanie nadawania mowy
W przypadku dzieci głębiej upośledzonych badania te ukierunkowane są przede wszystkim na ocenę stopnia opanowania przez nich umiejętności składających się na kompetencję komunikacyjną, czyli umiejętności:
nawiązywania rozmowy,
podtrzymywania płynnego toku rozmowy,
zapobiegania przerwaniu rozmowy i przezwyciężania zakłóceń, jakie się w niej pojawiają,
współtworzenia treści rozmowy,
zakończenia rozmowy.
Stopień zaburzeń tych zdolności będzie wprost proporcjonalny do stopnia upośledzenia umysłowego. Osoby głębiej upośledzone mają poważne trudności z werbalizowaniem własnych myśli. Tym bardziej więc będą miały problemy z czynnościami wchodzącymi w zakres kompetencji komunikacyjnej. Ponieważ jest to podstawowy problem dziecka upośledzonego, inne badania z zakresu podstawowych (badanie aspektu artykulacyjnego, gramatycznego, leksykalnego, ekspresyjnego mowy) mają drugorzędne znaczenie.
Badanie mowy w aspekcie artykulacyjnym ma dać odpowiedź na pytanie, na ile zaburzenia artykulacji uniemożliwiają porozumiewanie się (wpływają na stopień zrozumiałości wypowiedzi).
Badanie mowy w aspekcie gramatycznym polega na ocenie, na ile nieumiejętność stosowania reguł gramatycznych zakłóca proces porozumiewania się z innymi.
Badanie mowy w aspekcie leksykalnym polega na sprawdzeniu, czy pacjent opanował podstawowy zasób słownictwa, który jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania w najbliższym otoczeniu.
U dzieci z oligofazją znacznego stopnia rozumienie mowy badamy na podstawie realizacji prostych kierowanych do dziecka poleceń, natomiast mówienie – na podstawie analizy budowanych przez nie wypowiedzi i spontanicznych reakcji werbalnych i niewerbalnych towarzyszących działaniu.
Badania uzupełniające. W zależności od potrzeby i możliwości pacjenta przeprowadza się tylko niektóre z wymienionych wcześniej badań uzupełniających.
III etap – Weryfikacja hipotez
Po wnikliwym przeprowadzeniu badań tworzy się program terapii według określonej hierarchii celów, które logopeda ma realizować. Należy pamiętać, że w wypadku terapii osób głębiej upośledzonych dominujące powinno być dążenie do umożliwienia pacjentowi funkcjonowania społecznego.
Terapia mowy dzieci upośledzonych w stopniu lekkim, umiarkowanym i znacznym
Istotą terapii logopedycznej osób upośledzonych umysłowo jest szeroko rozumiane wychowanie językowe. Celu tego nie można osiągnąć w warunkach gabinetowych, w ciągu kilku godzin tygodniowo i dlatego ciężar tej terapii spoczywa przede wszystkim na opiekunach i wychowawcach dziecka. Logopeda nie uzyska oczekiwanych rezultatów, jeżeli nie będzie miał wsparcia ze strony wszystkich kontaktujących się z dzieckiem dorosłych. Stąd też matkom i opiekunom dzieci o różnym stopniu upośledzenia umysłowego zaleca się podejmowanie od samego początku (niemal od urodzenia dziecka) działań stymulujących rozwój mowy małego pacjenta. Sugeruje się zwłaszcza, by:
rozmawiać o rzeczach, które się razem z dzieckiem wykonuje,
obdarzać komentarzem każdą czynność wykonywaną przy dziecku (np. podczas gotowania, jedzenia, mycia, sprzątania),
w obecności dziecka zadawać samemu sobie pytania i odpowiadać na nie,
zachęcać dziecko do opisywania tego, co widzi wokół siebie (w swoim pokoju, za oknem itp.), co robi i co chce robić,
prowokować dziecko do nazywania przedmiotów, którymi się bawi,
zachęcać dziecko do opowiadania o tym, co widziało na spacerze, co zostało kupione w sklepie itp.
Takie działania (postawa i zachowania językowe) rodziców mają na celu wzbudzanie tzw. radości mówienia i chęci powiadamiania, ponadto mają one zwrócić uwagę dziecka na słowo i na korzyści płynące z posługiwania się słowem.
Terapia logopedyczna pacjentów upośledzonych umysłowo jest specyficzna, albowiem obserwuje się u nich różnorodne zaburzenia mowy i rozmaite warianty tych zaburzeń. Z tego powodu trudno uogólniać to zagadnienie. W związku z tym w każdym przypadku trzeba tworzyć indywidualny program dla konkretnego pacjenta, uwzględniający poziom jego funkcjonowania komunikacyjnego (porozumiewania się), możliwości, potrzeby, aktualny stan fizyczny i psychiczny, zainteresowania, samopoczucie, itp. Drugą ważną cechą upośledzenia umysłowego jest opóźnienie rozwoju mowy, dlatego też rozwój mowy upośledzonych dzieci należy od samego początku stymulować.
Co jest celem terapii logopedycznej osób z lekkim stopniem upośledzenia umysłowego?
W ostatnim czasie coraz częściej pojawiają się propozycje, by osoby takie określać mianem osób wymagających lekkiego wsparcia, co oznacza, że są one w stanie żyć samodzielnie, jeżeli zostanie im udzielone lekkie wsparcie ze strony otoczenia (np. opiekuna społecznego). Zgodnie z tą ideą, celem terapii logopedycznej staje się usprawnienie procesu komunikacji pacjenta w stopniu umożliwiającym mu samodzielne radzenie sobie w życiu, a nie wypracowanie bezbłędnej czy starannej jego wymowy. Na przykład – jeżeli wada wymowy przeszkadza bądź stwarza trudności upośledzonemu w porozumiewaniu się i stanowi dla niego problem, to logopeda powinien pracować nad jej usunięciem. Natomiast, jeśli wada ta nie jest dla pacjenta problemem, to logopeda nie skupia na niej swoich wysiłków.
W przypadku małych dzieci z upośledzeniem umysłowym powinno się położyć nacisk na ogólną stymulację rozwoju ich mowy, podobnie jak w odniesieniu do wszystkich innych dzieci z opóźnieniem rozwoju mowy. Powinno się otaczać dziecko mową i dążyć do wzbudzenia jego zainteresowania tą formą aktywności (zob. podrozdział 8.2).
Trudno obligatoryjnie ustalić kolejność etapów terapii logopedycznej osób upośledzonych umysłowo, albowiem wyznacza ją istota problemu pacjenta. Jeśli będą to zaburzenia artykulacji – prowadzi się taką terapię jak w dyslalii. Jeżeli problemem pacjenta będzie ubogi zasób słownictwa i wynikające z tego trudności z werbalizowaniem własnych myśli, to praca z nim polegać będzie na wykształcaniu umiejętności opowiadania, opisywania oraz na umożliwieniu mu zdobycia nowych doświadczeń werbalnych. Jeśli dziecko nie potrafi budować zdań poprawnych pod względem gramatycznym, a także ma trudności z koniugacją i deklinacją albo z używaniem przyimków i spójników, to wysiłek terapeutyczny logopedy będzie się ograniczał do ćwiczeń nad rozwojem języka. Natomiast w przypadku, gdy głównym problemem dziecka jest trudność w zachowaniach komunikacyjnych, to uczy się je odpowiednich zachowań werbalnych w konkretnych sytuacjach społecznych (np. zachowania w sklepie, teatrze, biurze itp.).
Im bardziej naturalne są warunki wychowania językowego pacjentów i im szerszy jest zakres proponowanych form (wycieczki, zabawy w naturalnym środowisku, a nie w warunkach gabinetowych), tym większa istnieje szansa na zrealizowanie zakładanych celów terapeutycznych.
Cele terapii logopedycznej osób upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym
W przypadku głębszych od lekkiego stopni upośledzenia umysłowego pacjentów terapia logopedyczna nabiera szczególnego znaczenia i ma specyficzny charakter, ponieważ jej zasadniczym celem jest umożliwienie pacjentowi kontaktu z otoczeniem. Wysiłek terapeutyczny zmierza do nauczenia pacjenta różnych form kontaktu z otoczeniem – także i pozawerbalnych – w stopniu możliwym dla niego do opanowania.
Terapia logopedyczna osób umiarkowanie i znacznie upośledzonych jest częścią rewalidacji. Prowadzi się ją obok terapii pedagogicznej, nastawionej na wszechstronną stymulację rozwoju pacjenta, co osiąga się poprzez ćwiczenia ruchowe, ukierunkowaną zabawę, wprowadzanie elementów muzyki i ogólnorozwojowe ćwiczenia logopedyczne (Bernstein 1995).
Terapię rozpoczyna się od wypracowywania z pacjentem właściwych jego nawyków związanych z mówieniem, a więc:
prawidłowego oddechu, – emisji głosu,
przełykania śliny, – zamykania ust,
patrzenia na rozmówcę (Minczakiewicz 1993).
Następnie uczy się pacjenta prostych słów. Dąży się do tego, by opanował on taki zasób słownictwa, który jest mu niezbędny do życia i społecznego funkcjonowania (przynajmniej w zakresie podstawowym). Następnie kształci się w nim zdolność:
formułowania pytań, próśb, poleceń,
sygnalizowania własnych potrzeb, życzeń, pretensji, – nawiązywania i prowadzenia rozmowy,
odpowiadania na pytania, – opowiadania.
Umiejętności te można wypracować tylko z niektórymi jednostkami. Korzystne efekty może przynieść terapia indywidualna łączona z zajęciami z logorytmiki i innymi formami pracy w grupie, co stwarza możliwość współzawodnictwa, podnosi poziom motywacji, mobilizuje do wysiłku, daje możliwość osiągnięcia sukcesu na tle grupy. Grupy takie powinny liczyć nie więcej niż 4-5 osób.
Terapia logopedyczna osób upośledzonych umysłowo jest procesem trudnym, żmudnym, często nie przynoszącym spodziewanych efektów, co może być przyczyną zniechęcenia zarówno pacjenta, jak i terapeuty. Dlatego też osoby podejmujące się prowadzenia tego typu zajęć powinny wykazywać określone predyspozycje psychiczne i umiejętności.
Autor: Marzena Mieszkowicz – neurologopeda
Literatura:
Program zajęć z zakresu korygowania wad wymowy
Autor: Czytelnik Portalu Pedagogika Specjalna
Opublikowano: 9 lutego 2019 roku.
„Język zna о ludziach dużo więcej, a niż ludzie wiedzą o sobie… nie my mówimy w języku, a język mówi nami”. Saveli Grinberg „Mów poprawnie, przy użyciu najmniejszej liczby słów, ale zawsze wyraźnie, ponieważ celem wypowiedzi nie jest ostentacja, a żeby ludzie cię rozumieli”. William Penn
SPIS TREŚCI
Wstęp Założenia programu Cele programu Metody i formy pracy, pomoce dydaktyczne Realizacja programu Procedury osiągania celów Przewidywane efekty Ewaluacja programu Bibliografia
WSTĘP
Mowa stanowi podstawę do porozumiewania się ludzi. Jest jednym z najważniejszych aspektów funkcjonowania w społeczeństwie. Mowa jest czynnikiem kształtującym osobowość człowieka, daje możliwość precyzyjnego porozumiewania się, stanowi narzędzie w zdobywaniu informacji, pozwala na wyrażanie sądów, uczuć i upodobań.
Mowa nie jest umiejętnością wrodzoną. Nabywamy ją poprzez interakcje z innymi osobami, naśladownictwo. Irena Styczek definiuje ,,mowę’’ jako dźwiękowe porozumiewanie się ludzi. W celu porozumiewania się ludzie posługują się językiem, który jest systemem wyrazów i reguł gramatycznych. Mowa jest procesem jednolitym, ale należy w nim wyodrębnić czynności nadawania mowy i czynności odbioru mowy oraz wytwór mówienia i rozumienia. Leon Kaczmarek pod pojęciem ,,mowy” rozumie proces językowego porozumiewania się. W słowie, gdzie nadawca przekazuje informację, a odbiorca ją odbiera. Według Genowefy Demel rozwój mowy jest uwarunkowany genetycznie, zależy od wrodzonych właściwości organizmu człowieka, ale możliwy jest jedynie w kontakcie ze środowiskiem społecznym, z innymi ludźmi. Słowem, jest to proces, w którym współgrają czynniki biologiczne i społeczne.
W związku z powyższym, mówiąc o językowym nadawaniu komunikatów oraz zaburzeniami w ich przesyle, mówimy o logopedii. Logopedia jest nauką o kształtowaniu prawidłowej mowy, usuwaniu wad mowy oraz nauczaniu mowy w wypadku jej braku lub utraty. Termin „logopedia” pochodzi od greckich wyrazów: logos – słowo, mowa oraz paideia – wychowanie.
Logopedia obejmuje:
kształtowanie prawidłowej mowy u dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym czyli dbanie o jak najlepszy prawidłowy jej rozwój pod względem fonetycznym, gramatycznym i leksykalnym,
doskonalenie mowy już ukształtowanej,
usuwanie wad mowy,
nauczanie mowy (mówienia i rozumienia) w wypadku jej utraty lub braku,
usuwanie zaburzeń głosu,
usuwanie trudności w czytaniu i pisaniu.
Logopedię dzieli się na logopedię ogólną, zajmującą się kształtowaniem i doskonaleniem mowy w okresie jej rozwoju, i specjalną, polegającą na przezwyciężaniu wad i zaburzeń mowy, jak również jej nauczaniem, w przypadku braku lub utraty tej zdolności.
Prowadzone przeze mnie zajęcia rewalidacyjne z zakresu korygowania wad mowy mają swoje uzasadnienie w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 09 sierpnia 2017 w sprawie zasad organizacji i udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach.
Terapia wad mowy w warunkach szkolnych polega na stymulowaniu rozwoju mowy i korygowaniu istniejących wad wymowy, budowaniu i rozwijaniu sprawności komunikacyjnych i językowych. Korekta wad mowy obejmuje: budowanie kontaktu i motywacji do komunikowania się, usprawnianie i przygotowanie narządów artykulacyjnych, budowanie kompetencji językowej i rozwijanie sprawności językowych, ćwiczenia z zakresu korekcji wad wymowy.
O wadzie mowy mówimy, gdy wymowa odbiega od normy ogólnie przyjętej w danym języku, począwszy od drobnych nieprawidłowości w realizacji poszczególnych głosek, aż po ciężkie wady utrudniające kontakt z otoczeniem. Odchylenia w mowie mogą dotyczyć zasobu słownictwa (leksyka), umiejętności posługiwania się formami gramatycznymi lub rozumienia ich funkcji, realizacji fonemów lub ich odbioru.
Zaburzenia mowy powodują poznawcze i społeczne konsekwencje.Wady wymowy opóźniają rozwój umysłowy oraz kształtują pewne ujemne cechy osobowości, w dużym stopniu powodują również trudności w nauce, a niekiedy ją uniemożliwiają.
Wady mowy i trudności w jej rozumieniu są bardzo różne. Ponieważ niniejszy program zajęć kierowany jest do uczniów z niepełnosprawnością intelektualną, można odnieść się do terminu oligofazji. Zaburzenia mowy związane z niepełnosprawnością intelektualną nazywamy ogólnie oligofazją. Jednym z jej objawów jest opóźniony rozwój mowy. Prawie wszystkie dzieci niepełnosprawne intelektualnie mają w młodszym wieku szkolnym wady wymowy czyli artykulacji. Jest to nieprawidłowość w wymawianiu jednej, wielu, a nawet niemal wszystkich głosek od razu. Wymowa jest wtedy niewyraźna, mało zrozumiała, aż do bełkotu.
Najogólniej dyslalia obejmuje:
mogilalię (elizje), tj. opuszczanie dźwięków (krowa – kowa);
paralalię (substytucje, czyli zamienianie głosek);
dyslalię właściwą (wszelkie zniekształcenia głosek).
Ze względu na nazwę głosek nieprawidłowo artykułowanych dyslalię dzieli się na:
sygmatyzm tj. seplenienie (sz, ż, cz, dż jako s, z, c, dz);
mowa bezdźwięczna (woda – fota, żaba – szapa);
rotacyzm, tj. reranie (wadliwa wymowa r);
kappacyzm (wadliwa wymowa k);
gammacyzm (wadliwa wymowa g);
rynolalia, tj. nosowanie (nosowa wymowa głosek ustnych lub odwrotnie).
Kluczowe w tym miejscu jest przytoczenie definicji niepełnosprawności intelektualnej. Według M. Kościelskiej pojęcie niepełnosprawności intelektualnej oznacza różne typy zaburzeń rozwoju o odmiennej patogenezie, których wspólnym wyróżnikiem są ograniczenia realizacji społecznych wymagań.
Niepełnosprawność intelektualna według J. Kostrzewskiego to: „istotnie niższy od przeciętnego, co najmniej o dwa odchylenia standardowe, poziom funkcjonowania intelektualnego o charakterze globalnym wraz z zaburzeniami w zakresie dojrzewania, uczenia się i przystosowania społecznego, spowodowane przez czynniki genetyczne i egzogeniczne na podłożu względnie trwałych zmian w ośrodkowym układzie nerwowym”.
Niepełnosprawność intelektualna w stopniu lekkim wiąże się z problem w myśleniu abstrakcyjnym, czyli operowaniem pojęciami, które odnoszą się do bardziej skomplikowanych zjawisk i przedmiotów, słabszą pamięcią, mniejszą spostrzegawczością, z większą trudnością w uogólnianiu i wnioskowaniu, z myśleniem konkretno-obrazowym.
U uczniów niepełnosprawnych intelektualnie wady wymowy nawarstwiają się i obserwuje się zwykle kombinację dysfunkcji werbalnych. Terapia mowy jest utrudniona. Prowadzona jest wielotorowo i wieloaspektowo. W terapii kładzie się nacisk na sukces dziecka, podkreślanie najmniejszych nawet postępów, dbanie o miłą atmosferę podczas terapii, stałe zachęcanie do mówienia.
ZAŁOŻENIA PROGRAMU
Podstawowym założeniem korygowania wad wymowy jest oczekiwanie efektów w perspektywie całego okresu kształcenia dziecka, długotrwałej terapii i stymulacji mowy.
Niniejszy „Program grupowych zajęć z zakresu korygowania wad mowy” jest innowacyjną formą prowadzenia zajęć rewalidacyjnych, wiąże się z indywidualnym podejściem konkretnego nauczyciela do prowadzenia powierzonych mu zajęć z zakresu terapii mowy, jego kompetencjami, posiadaną wiedzą oraz umiejętnościami.
Zajęcia prowadzone będą na terenie szkoły, w wyznaczonych salach lekcyjnych, w godzinach wyznaczonych planem pracy nauczyciela i uczniów z wykorzystaniem materiałów dydaktycznych zgromadzonych przez nauczyciela oraz tablicy interaktywnej i elementów ogólnodostępnych programów komputerowych.
„Program grupowych zajęć z zakresu korygowania wad mowy” skierowany jest do uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim z klas IV-V szkoły podstawowej, u których stwierdzono wady wymowy i z takowym zaleceniem w orzeczeniu. Realizowany jest w wymiarze 3 godzin tygodniowo w roku szkolnym 2018/2019.
CELE PROGRAMU
Cel główny:
Program ma przyczynić się do doskonalenia umiejętności sprawnego komunikowania się dzieci niepełnosprawnych w stopniu lekkim, u których stwierdzono wady wymowy zarówno z rówieśnikami, jak i dorosłymi.
Cele szczegółowe:
Usprawnianie artykulatorów i mięśni oddechowych. Doskonalenie wymowy. Wdrażanie do praktycznego wykorzystania nawyków poprawnej wymowy przyswojonej w toku ćwiczeń. Kształtowanie prawidłowej mowy poprzez ćwiczenia strony leksykalnej, słowotwórczej i gramatycznej wypowiedzi (rozwijanie sprawności językowej). Wzbogacanie zasobu słownictwa. Rozwijanie percepcji słuchowej, doskonalenie słuchu fonemowego. Rozwijanie sprawności komunikacyjnej: stymulowanie mowy, doskonalenie zdolności nadawania i rozumienia mowy.
METODY I FORMY PRACY
Metody pracy:
Logopedyczne – stosowane tylko w postępowaniu logopedycznym i dla niego specyficzne np. metody mechaniczne, różnego rodzaju ćwiczenia. Lingwistyczne – szeroko wykorzystywane w logopedii, powstałe na podstawie wiedzy zaczerpniętej z różnych działów językoznawstwa, m. in. fonetyki, morfologii, kultury żywego słowa np. metody fonetyczne. Pedagogiczne – stworzone na gruncie i na użytek terapii pedagogicznej; zindywidualizowane przez logopedię. Psychologiczne – mające na uwadze psychologiczne uwarunkowania i skutki zaburzeń mowy (np. techniki relaksacyjne, motywowanie).
A ponadto metody:
Wzrokowa – polega na demonstrowaniu przed lustrem układu języka i warg podczas wymawiania głoski, dziecko obserwując stara się naśladować ruch artykulatorów. Słuchowa – polega na osłuchiwaniu dziecka z prawidłową wymową głoski oraz dążeniu do uwrażliwienia słuchu dziecka na różnicę między wymową poprawną a niepoprawną. Pokaz i wyjaśnienie ułożenia narządów artykulacyjnych – polega na objaśnianiu, jak ułożyć artykulatory, aby uzyskać prawidłowe brzmienie głoski. Wykorzystywanie pewnych nieartykułowanych dźwięków lub czynności fizjologicznych organizmu do tworzenia nowych głosek (np. wibracje warg, dmuchanie, chuchanie, itp.) Ćwiczenia logopedyczne: narządów mowy, oddechowe, słuchu fonematycznego, artykulacyjne, fonacyjne.
Dodatkową pomocą w prowadzeniu zajęć będzie:
rozmowa kierowana,
opowiadanie,
demonstracja,
naśladownictwo,
wykonywanie poleceń,
ćwiczenia praktyczne,
gry i zabawy.
Formy pracy:
Ćwiczenia artykulacyjne. Ćwiczenia oddechowe. Ćwiczenia słuchowe i emisyjne. Ćwiczenia komunikacyjne. Ćwiczenia stosowane w terapii pedagogicznej.
Pomoce dydaktyczne:
Lustro. Pomoce do ćwiczeń oddechowych. Książki, karty pracy, gry, układanki, puzzle, zabawki. Komputer i elementy programów komputerowych. Odtwarzacz CD, płyty.
Opracowała: Anna Tamborska – Zespół Szkół Nr 1 Specjalnych w Kielcach
Materiał nadesłany przez Czytelniczkę portalu Pedagogika Specjalna – portal dla nauczycieli
Terapia logopedyczna ucznia z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym
Transkrypt
1 Terapia logopedyczna ucznia z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym Terapia logopedyczna dzieci z niepełnosprawnością intelektualną to szeroko rozumiane wychowanie językowe. Rozwój mowy należy stymulować od samego początku, ponieważ cechą charakterystyczną niepełnosprawności intelektualnej jest jej opóźnienie. Kształtowanie mowy tych dzieci jest procesem długotrwałym, o bardzo wolnym przebiegu. Skuteczna terapia logopedyczna powinna być dostosowana poprzez tworzenie indywidualnych programów terapii, które muszą uwzględniać poziom porozumiewania się, możliwości, potrzeby, zainteresowania itp. Indywidualny program terapii logopedycznej powstaje zawsze na podstawie zaleceń zawartych w orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego oraz prawidłowo przeprowadzonej diagnozy. Zasadniczym celem diagnozy logopedycznej jest ustalenie, w jakim kierunku powinna pójść terapia logopedyczna. Diagnoza ma na celu stwierdzenie, jak zaburzone są sprawności językowe, składające się na poprawność komunikacyjną. Logopeda określa, czy badany mówi, czy rozumie mowę i czy jest w stanie porozumiewać się z otoczeniem. Praca z uczniami z niepełnosprawnością intelektualną wymaga wielu zabiegów psychoterapeutycznych oraz konsekwentnego przestrzegania realizacji stawianych wymagań. Efekty pracy zależą od kwalifikacji logopedy, jego umiejętności nawiązywania kontaktu emocjonalnego z podopiecznym, rozumienia jego potrzeb oraz współdziałania ze środowiskiem wychowawczym. Dla skuteczności terapii niezbędna jest współpraca wszystkich, kontaktujących się z dzieckiem, osób. Terapia logopedyczna polega przede wszystkim na nauczaniu mowy, rozumienia jej wartości społecznej, użytkowej, natomiast zabiegi zmierzające do poprawy artykulacji stanowią w tym przypadku cel podrzędny. Niemal od urodzenia należy podejmować działania stymulujące mowę. Zaleca się zwłaszcza by rozmawiać o czynnościach wspólnie wykonywanych, samemu sobie zadawać pytania i odpowiadać na nie w obecności dziecka oraz zachęcać do opisywania tego co widzi wokół siebie i co robi. Celem pracy logopedycznej powinno być kształcenie i rozwijanie komunikacji słownej w jej różnych aspektach: wzbogacanie słownictwa czynnego i biernego, uczenie posługiwania się poprawnie sformułowanymi zdaniami, kształcenie mowy ekspresyjnej,
2 kształcenie artykulacji, ćwiczenie słuchu fonematycznego. Terapię należy rozpocząć od wypracowania nawyków związanych z mówieniem, a więc: prawidłowego oddechu, emisji głosu, przełykania śliny, zamykania ust, patrzenia na rozmówcę. Następnie przechodzi się do nauki prostych słów. Ważne jest opanowanie takiego zasobu słownictwa, który jest niezbędny do życia społecznego. Dalszym etapem jest kształcenie zdolności takich jak: formułowania pytań, próśb, poleceń; sygnalizowania potrzeb, życzeń, pretensji; nawiązywania i prowadzenia rozmowy; odpowiadania na pytania, opowiadania. Zasadniczym celem terapii dzieci z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym jest umożliwienie im kontaktu z otoczeniem. Wysiłek terapeutyczny zmierza do nauczenia różnych form kontaktu także pozawerbalnego w stopniu możliwym do opanowania. W terapii uczniów, u których występują problemy w zakresie ekspresji lub rozumienia mowy znajdują zastosowanie wspomagające metody komunikacji takie jak na przykład Makaton czy PECS. W takim przypadku wprowadza się gesty i/lub symbole graficzne, które pomagają dziecku rozumieć język i lepiej go używać, wspomagając tym samym proces nabywania mowy. Komunikacja wspomagająca jest także pomocna w przypadku uczniów, którzy używają mowy, ale ich artykulacja jest niezrozumiała dla otoczenia. W takiej sytuacji AAC pełni rolę uzupełniającą mowę. Należy podkreślić, iż wyżej wymienione metody stosuje się wspomagająco, równolegle z mową werbalną, wzmacniając komunikaty słowne, ale nie zastępując ich. Dobre wyniki terapii daje praca w małych grupach, liczących do 4 osób. O formie pracy z dzieckiem decyduje logopeda, znający je i kierujący się jego możliwościami i potrzebami. Czas trwania zajęć rewalidacyjnych to 60 minut. Przy planowaniu zajęć należy się kierować aktualnym stanem psychicznym i fizycznym dziecka z niepełnosprawnością intelektualną. Terapia tych dzieci jest procesem trudnym, często nie przynoszącym efektów, co może być efektem zniechęcenia, w związku z tym logopeda musi dysponować szeroką gamą odpowiednich pomocy i programów. Terapia logopedyczna powinna polegać na naturalnych ćwiczeniach odtwarzających sytuacje życiowe, wiążących ucznia emocjonalnie i angażujących go bezpośrednio. Dziecko z niepełnosprawnością intelektualną nie rozumie sytuacji sztucznych co uzasadnia fakt dominacji mowy i myślenia sytuacyjnego. Dzieci, u których rozwój mowy jest opóźniony, a rozumienie jest dobre, zastępują słowo gestem. Wprowadzamy wtedy stałe ćwiczenia naśladujące ruchy ust i języka,
3 mobilizujemy dziecko do wokalizowania, śpiewania, mruczenia, a później powtarzania samogłosek, sylab i całych wyrazów. Istnieją dwa sposoby rozpoczęcia nauki mówienia. Jeden posługuje się metodą stopniowego dochodzenia do pożądanych zachowań. Drugi opiera się na metodzie naśladowania. Stosując pierwszą metodę, zaczynamy od spontanicznie wydawanych dźwięków. Nagradzamy te, które przypominają głoski ludzkiej mowy. W kolejnym etapie nagradzamy tylko te, które są używane w naszym języku. Następnym etapem jest selekcjonowanie dźwięków, które są głoskami języka potocznego i są przydatne do nauki pierwszych słów. W metodzie naśladownictwa staramy się nakłonić dziecko do powtarzania dźwięków przez nas wymawianych. Zasady pracy z dziećmi z obniżoną sprawnością intelektualną są następujące: zadanie należy prezentować w formie nieskomplikowanej, krótko, nowy materiał należy utrwalać poprzez powtarzanie, aż do przeuczenia, zdobytą wiedzę i umiejętności należy stosować w naturalnych sytuacjach, należy wykorzystywać materiał konkretny, zwłaszcza w początkowej prezentacji, należy stopniowo wprowadzać instrukcje słowne, powinno się wzmacniać zainteresowanie rozszerzając materiał o podobne elementy, unikając nieznanych bodźców, wskazana jest promocja atmosfery sukcesu, należy stosować zasadę stopniowania trudności, należy wykorzystywać różnorodne metody prezentacji zadania i wzmocnienia, ważna jest preferencja zadania o konkretnej treści, stosowanie różnorodnych sposobów instruowania. Podczas realizacji programu terapii logopedycznej, w zależności od potrzeb ucznia, mogą być zastosowane między innymi następujące metody lub ich elementy: PECS, MAKATON, Psychostymulacyjna metoda kształtowania i rozwoju mowy oraz myślenia, Symultanicznosekwencyjna, Werbo- tonalna, Masaż logopedyczny wg Stecko, Neurosensomotoryczna integracja odruchów twarzy, PNF, Kineziotaping logopedyczny, SI, wizualna, mechaniczna, słuchowa, przekształceń artykulacyjnych, czucia skórnego, oparte na słowie, oparte na praktycznym działaniu, oparte na obserwacji. Wybór metod terapeutycznych w pracy z uczniami z niepełnosprawnością intelektualną wynika z poszukiwań oraz refleksji nad skutecznością oddziaływań logopedycznych. Opracowała: neurologopeda mgr Martyna Dębska
4 Przykładowe ćwiczenia realizowane w ramach terapii logopedycznej
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16 BIBLIOGRAFIA: 1.Carr J., 1984, Pomoc dziecku upośledzonemu, PZWL, Warszawa. 2.Minczakiewicz E. M., 2001, Komunikacja- mowa- język w diagnozie i terapii zaburzeń rozwoju u dzieci i młodzieży niepełnosprawnej, Wydawnictwo Naukowe AP, Kraków. 3.Minczakiewicz E. M., 1986, Mowa dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym a możliwości jej kształtowania [w:] Człowiek niepełnosprawny w społeczeństwie. Materiały II Kongresu TWK Warszawa 1-2 października 1983, Hulek A. (red.) PZWL, Warszawa, 4.Jastrzębowska G., Pelc-Pękala O., 2003, Diagnoza i terapia mowy upośledzonych umysłowo, [w:] Logopedia. Pytania i odpowiedzi, T. 2, Gałkowski T., Jastrzebowska G. (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, Opole 5.Minczakiewicz E. M., 1993, Zaburzenia mowy u upośledzonych umysłowo, [w:] Diagnoza i terapia zaburzeń mowy, Gałkowski T., Tarkowski Z., Zaleski T.(red.), WUMCS, Lublin, 6.Pilecka W., 2001, Psychoruchowy rozwój dzieci o obniżonej sprawności umysłowej, [w:] Stymulacja psychoruchowego rozwoju dzieci o obniżonej sprawności umysłowej, Pileccy W., J. (red.), Wydawnictwo Naukowe AP, Kraków, 7.Bochniarz A., 1989, Ogólne wskazania do pracy logopedycznej z upośledzonymi umysłowo, Szkoła specjalna, nr 4 8.Minczakiewicz E. M., 1984, Kształtowanie i usprawnianie mowy dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym, Szkoła Specjalna, nr 3 9.Gurba U., 1997, Gdy słowa nie przychodzą łatwo, Światło i cienie, nr 1 10.Stankowski A., Brzozowska J., 2004, Terapia logopedyczna w procesie rewalidacji dzieci upośledzonych umysłowo (oligofrenopedagogika, oligofrenologopedia), Chowanna. Nauki o wychowaniu w ponowoczesnym świecie, T 2(21), część 2, Wydawnictwo UŚ Katowice
키워드에 대한 정보 program terapii logopedycznej dla dziecka upośledzonego w stopniu umiarkowanym
다음은 Bing에서 program terapii logopedycznej dla dziecka upośledzonego w stopniu umiarkowanym 주제에 대한 검색 결과입니다. 필요한 경우 더 읽을 수 있습니다.
이 기사는 인터넷의 다양한 출처에서 편집되었습니다. 이 기사가 유용했기를 바랍니다. 이 기사가 유용하다고 생각되면 공유하십시오. 매우 감사합니다!
사람들이 주제에 대해 자주 검색하는 키워드 Metody terapii logopedycznej – od teorii do praktyki
- logopeda
- terapia logopedyczna
Metody #terapii #logopedycznej #– #od #teorii #do #praktyki
YouTube에서 program terapii logopedycznej dla dziecka upośledzonego w stopniu umiarkowanym 주제의 다른 동영상 보기
주제에 대한 기사를 시청해 주셔서 감사합니다 Metody terapii logopedycznej – od teorii do praktyki | program terapii logopedycznej dla dziecka upośledzonego w stopniu umiarkowanym, 이 기사가 유용하다고 생각되면 공유하십시오, 매우 감사합니다.
